HOEZO AFSCHAFFING VAN SLAVERNIJ? HOE EUROPA DEBET IS AAN DE MODERNE VARIANT

hoe europa de moderne slavernij in andere werelddelen in stand houd

Hoezo vieren we de afschaffing van de slavernij?

Moderne slavernij viert zijn hoogtijdagen.

En dat komt door het Westen.
Door Europa:
Dat zijn wij.

Buiten onze landsgrenzen lijken we onze moraal te vergeten.

Je ziet je kleding en je spullen. En je vraagt je af: wie heeft deze gemaakt?
Wat weten we eigenlijk van de omstandigheden waarin deze mensen werken? Het is gemakkelijk om te worden meegesleept door de koopjes en de verleidelijke reclames die ons aanmoedigen om meer te kopen. Maar achter die mooie aanbiedingen gaat vaak een rauwe werkelijkheid schuil die we liever niet onder ogen zien.

Deze werkelijkheid is er een waarin kinderarbeid, gevaarlijke werkomstandigheden en zelfs moderne slavernij nog steeds bestaan. De stemmen van deze arbeiders – de mensen die de producten maken die wij dagelijks gebruiken – worden vaak overstemd door het lawaai van de commercie. Het is een pijnlijk en urgent probleem dat we niet langer kunnen negeren.
Wat betekent het voor ons, als consumenten, om bewust te blijven van deze realiteit en te pleiten voor verandering?

In deze tekst duiken we in de harde feiten achter de producten die we gebruiken en de levens van de mensen die ze maken. Het is tijd om te luisteren naar de stemmen die te vaak ongehoord blijven.

Wegkijken van moderne slavernij kan niet meer

De ongemakkelijke realiteit van moderne slavernij door ons koopgedrag vraagt om aandacht en actie.
Vreemd eigenlijk, als je erover nadenkt. Europese wetgeving verbiedt kinderarbeid en verplicht goede werkomstandigheden. Binnen zijn grenzen.
Buiten deze grenzen support Europa slavernij en lijkt zijn moraal wel te vergeten.

Europese wetgeving verlegd de slavernij buiten zijn grenzen.
Gertjan de Jong, werkzaam bij International Justice Mission (IJM) Nederland, zet in zijn artikel de schijnwerpers op moderne slavernij. De mensen die in de schaduw van onze consumptiemaatschappij leven en werken. Hij beschrijft hoe moderne slavernij en uitbuiting nog steeds voortduren.

Ver buiten ons zicht.

Maar met directe gevolgen voor de producten die wij dagelijks gebruiken.
De Jong pleit voor wetgeving die bedrijven verantwoordelijk maakt voor de omstandigheden in hun productieketens.

De stemmen van de arbeiders die onze producten maken, zijn in het geschreeuw van reclames nauwelijks hoorbaar. Dat is een enorm probleem.

“Restaurant mishandelt haar kinderarbeiders in keuken.” Wat zou er met een restaurant gebeuren dat zo in het nieuws komt? Ongetwijfeld zou zo’n onderneming geen lang leven beschoren zijn. De politie zou er gelijk werk van maken. En geen mens wil meer naar dat restaurant toe – hoe lekker de gerechten ook zijn. Al gaan ze stunten met spectaculaire kortingen, die klanten komen niet meer terug. Hoe anders gaat het ‘restaurant’ van de Nederlandse economie. Er worden heerlijke en verleidelijke gerechten op tafel gezet, en met Black Friday worden die ook nog eens spectaculair geprijsd. Maar in de keuken gaat er een en ander mis.

Af en toe horen we berichten uit die keuken. Van Congolese kinderen, die met gevaar voor eigen leven graven naar kobalt voor de batterijen van onze laptops en telefoons. Of van arbeiders in Bangladesh, die tot over hun knieën in de chemische zooi staan om ons van goede spijkerbroeken te voorzien. Of mannen in de Thaise zee, die gevangen worden gezet om vis voor onze sushigerechten op te duiken. Wie ziek is of ondermaats presteert, wordt in zee geduwd. “50 procent korting op zijden jas,” schreeuwt een groot kledingmerk. Die zijde is natuurlijk niet bij ons in de polder geoogst. Het komt uit zijderupskwekerijen in landen waar bescherming voor arbeiders alleen op papier bestaat.
International Justice Mission, een organisatie die strijd tegen moderne slavernij, tekende het verhaal op van Chandramma. Zij werd zestien uur per dag gedwongen om te werken in een zijdekwekerij in Zuid-Azië. Ze probeerde te ontsnappen, maar die poging mislukte. Haar baas zette het haar betaald. Zes maanden lang werd ze met haar zoontje opgesloten in een donkere cel.

Krachtige stemmen Muziekproducer Ian Brennan zei in NRC Handelsblad: “Steeds merk ik weer: het zijn de mensen die zich verstoppen die de krachtigste stemmen hebben. En zij hebben het meest te vertellen. We hebben de morele plicht om juist te luisteren naar de zachtste stemmen. Neem Elon Musk. Eén stem op acht miljard mensen die zo disproportioneel veel invloed heeft, dat is een enorm probleem.”

De stemmen van de arbeiders die onze producten maken, zijn in het geschreeuw van reclames nauwelijks hoorbaar. Dat is een enorm probleem.

Slavernij is geen kleine misdaad

Op dit moment zitten er naar schatting 50 miljoen kinderen, vrouwen en mannen in moderne slavenrij. Het probleem is: je ziet ze niet. Moderne slavernij vindt buiten ons blikveld plaats. Om dezelfde reden heeft koloniale slavernij zo lang kunnen bestaan. Ook mensen in die tijd vonden het – net als wij vandaag de dag – verschrikkelijk om te zien hoe arbeiders worden mishandeld en uitgebuit. Maar ze zagen het niet.

Buiten ons blikveld Toen in 1596 de eerste tot slaaf gemaakte Afrikanen door Portugezen op het marktplein van Middelburg werden verkocht, klonk er volop verontwaardiging. De burgemeester riep – aldus historicus Gerhard de Kok – dat deze mensen niet door iemand behoorden “ghehouden oft vercocht te worden als slaeven”, maar in vrijheid te worden gesteld.

Toch zouden in de twee eeuwen daarna vele slavenschepen aanmeren in de haven van Middelburg, zonder dat er een haan naar kraaide. Hoe dat kon? Slavenschepen brachten voortaan de slaafgemaakten rechtstreeks van Afrika naar Amerika en diezelfde schepen brachten alleen de eindproducten van de plantages terug Middelburg. De slaafgemaakten verdwenen buiten het blikveld van de Middelburgers en het protest doofde uit. Diezelfde blindheid zie je ten aanzien van de 50 miljoen slaafgemaakten in deze tijd.

Eerlijke wetgeving Black Friday, de jaarlijkse hoogtijdag van het hyperconsumentisme, zorgde verleden jaar voor ruim € 300 miljoen meer omzet dan een normale vrijdag. Maar arbeiders aan het begin van productieketens betalen de prijs, met hun vrijheid en gezondheid – of met zelfs hun bloed en leven. Het is daarom zaak dat de Tweede Kamer zo snel mogelijk het wetsvoorstel aanneemt voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO), deze wet maakt bedrijven verantwoordelijk om uitbuiting in hun productieketens tegen te gaan.
Ook grote bedrijven als Auping, Zeeman en
Tony’s Chocolonely zijn voorstander van deze wet, omdat die voor een gelijk speelveld zorgt. Bedrijven die nu uitbuiting in hun productieketens willen tegengaan, dreigen zichzelf uit de markt te prijzen.

Europese wetgeving verlegd de slavernij buiten zijn grenzen

Er is geen enkele partij in Nederland die de wet tegen kinderarbeid of arbeidsuitbuiting wil afschaffen. Dat is geen discussie van ‘links’ of ‘rechts’, maar gaat over algemene beschavingsnormen. En als ze in Nederland kinderen zouden opsluiten om spijkerbroeken te fabriceren, zou iedereen briesen van verontwaardiging. Maar voor kinderen buiten de EU is het ineens een andere discussie? Asjeblieft, laat die wetgeving er snel komen. Anders valt dit straks niet uit te leggen aan de volgende generaties.

Gertjan de Jong werkt als lead media affairs bij International Justice Mission (IJM) Nederland. IJM is een organisatie die mensen in armoede beschermt tegen geweld. IJM werkt samen met lokale autoriteiten in 31 gemeenschappen in 16 landen om mensen te bevrijden van moderne slavernij en andere vormen van geweld, daders ter verantwoording te roepen en publieke rechtssystemen te versterken, zodat kwetsbare mensen worden beschermd tegen uitbuiting en geweld.

Dit artikel is gepubliceerd zonder winstbelang en in samenwerking met International Justice Mission tot stand gekomen.

Over de foto: Uitbuiting in de textielindustrie in Zuid-Azië (deze foto is in scène gezet). BEELD INTERNATIONAL JUSTICE MISSION

Geef een reactie

Vragen?