WAT DOEN BOMEN MET HET KLIMAAT?

Het hout leeft en scheurt. De noesten omzeil ik en ik volg de nerf. Het donkere lijnenspel van de houtstralen wijst me de weg. Waar het levenssap eens stroomde geeft nu de kunst van schoonheid weer.
Ik weet precies waar ik de zaag moet plaatsen. Wil ik het mooiste deel eruit halen. De geur van vers gezaagd eiken omvangt me en ik adem in. Ik schaaf me aan een splinter en hanteer de plank naar de vlakbank.
Als meubelmaker zie ik de boom in zijn innerlijk. Ik voel hem. Ervaar hem.
Ik houd van het hout.
En nog meer ben ik de boom gaan waarderen in zijn kracht. In zijn kracht van stevig in de bodem staan. Leven, bloeien en ons leven geven.

Hoe beïnvloeden bomen de temperatuur op aarde?

Wie kent het niet. Op hete zomerdagen naar het bos om af te koelen. En het scheelt inderdaad meetbaar. Die paar graden minder warm kunnen we nog meten ook.
Wist je dat het niet alleen de schaduw van de boom is die de temperatuur tempert? Het is nog veel mooier dan dat.
Wie een blad (en de boom) van dichtbij bekijkt ziet duizenden mondjes. Ze ademen allemaal een verkoelende damp waterstof uit. En dat in ruil voor opname van CO2. Wie herinnert zich de biologieles niet van fotosynthese? Ik zie de aantekeningen van mezelf nog terug in mijn schrift. Toen ging dat nog met potlood en papier. Ik was 12 en zit net op de middelbare school. Met die boom van potloodstrepen met pijltjes in van CO2 en pijltjes uit van glucose en H2O.

Op dat moment besef ik het niet. Dat dat eenvoudige schemaatje een wereldwonder is.

En nog veel meer dan dat. Wie zich erin verdiept verwondert zich steeds meer. Laatst las ik dat de temperatuur rond de evenaar lager is dan dat het in ons land kan zijn.

Door bossen.

De zon die op de regenwouden schijnt kan door de verkoelende werking van het bos het kwik niet hoger krijgen. De bomen ademen verkoelend waterstof uit. Ze maken hun eigen weer en regenbuien.
En dat gebeurt ook op kleine schaal. Ik wist niet dat het op de Veluwe meer regent dan in de rest van Nederland. Dat er regent ontwikkelt wordt in een regenwoud. Dat wist ik wel. Maar dat het op kleine schaal ook dichterbij huis gebeurt. Dat is nieuw voor mij.

Hoe worden boomsoorten bedreigd?

Een ode aan de boom dus. Een uitleg is overbodig. We zijn er niet zuinig op. Termen als ontbossing, verdroging, stikstof en ziektes hoeven we niet meer uit te leggen.
En niet alleen de boom wordt als boomstam geveld. Al 20.000 boomsoorten (van de 100.000) hebben hun naam geschreven op de rode lijst van IUCN (Internationale Unie voor Natuurbehoud). Dat zijn boomsoorten die dreigen te verdwijnen.

Bossen die worden aangelegd voor de productie van hout en papier. En om onze online bestellingen in te pakken steeds meer voor karton. Je kent de rechte lijnen van aangeplante bossen. Een akker van bomen van eenzelfde soort. Handig voor de houtproducent. Voor de inheemse soorten iets minder handig. Ze worden verdrongen en er is geen plaats meer voor hen.

We weten niet wat het precies gaat doen als boomsoorten verdwijnen met de biodiversiteit van de natuur. Goed is het in ieder geval niet. Elke boom heeft zijn eigen eigenschappen wat nodig is in die omgeving. Bepaalde plantensoorten en dieren zijn afhankelijk juist van die ene soort.

En dan weten we de helft nog niet van de boom. Sinds ik me erin verdiep, word ik steeds opnieuw verrast. De natuur geeft zijn geheimen niet zomaar prijs. Maar elke keer als ik er een ontdek, sta ik stil. Van verwondering. Nog meer om te koesteren.

Hoe help je de inheemse boomsoorten?

In onze tuin staan 3 beukenbomen. Ze zijn geplant in 1984. Mijn geboortejaar. Dus dat vergeet je zomaar niet. Nee hoor, niet geplant ter ere van mij. Ik hoor het je vragen. Dat dan weer niet.
Maar de wortels hebben hier net als ik wel houvast gekregen.

Tijdens de laatste zomers dorstig en gravend naar meer water. Hun takken zuchtend buigend en het blad niet altijd vast kunnen houden. Een boom is sterk, zo ook deze. In de lente zie ik knopjes komen. Maar niet meer zoveel als eerder.
Het bladerdek wat ons de verkoeling geeft, zie ik elk jaar minder dicht worden.

Ze hebben het taai hier, in onze tuin.

Ik ben van vooruitzien. Een zaadje van een van deze bomen is zich gaan ontkiemen. Ik zie het kleine stengeltje naast ons huis opkomen. Geen goede plek voor een boom.
Ik graaf het uit en zet hem neer. Aan de rand van de tuin in een zorgvuldig uitgegraven gat.

Vrolijk en lustig, zoals elk jong leven, strekt hij zijn takken uit naar boven. De stam wordt dikker en wat ik niet kan zien, de wortels elk seizoen steviger de bodem in.
Met de belofte dat deze boom ons nieuwe schaduw en toekomst brengt.