WAT IS GREENWASHING? Met deze tips trap jij nooit meer in de trucs van greenwashing

Groen. Puur. Neutraal. Natuurlijk.

Grote kans dat je nu een groen plaatje voor je ziet. Gemaakt van 100% natuurlijke materialen. Van dit product wordt de wereld alleen maar beter van.

En dat is nu precies de bedoeling. Van de fabrikant weliswaar. Nu je dit product gekocht hebt, heb jij je duurzaamheidsgevoel getriggerd en je hersenen verwent met het stofje dopamine. Een geluksmomentje voor jezelf. Nu jij ook de wereld verbetert hebt. Of iets goeds gedaan hebt. Of een minder slechte keuze gemaakt hebt.

Wat is greenwashing?

Greenwashing betekent letterlijk groenwassen. Net als zwart geld witwassen. Maar dan op een andere manier. Producten die niet duurzaam zijn, duurzaam laten lijken. Een milieuonvriendelijk product met een jasje van milieuvriendelijk.
Niet alles wat er groen uitziet is daadwerkelijk echt groen en draagt bij aan een betere wereld.

Zo herken je de trucs van greenwashing. Want daar trap jij niet meer in.

1. Kijk naar het product. Door de verpakking heen.
Een bruine verpakking oogt van gerecyclede materialen. Het groene blaadje associeert een natuurlijke oorsprong. De slogans zoals ‘natural’ en ‘organic’, soms verpakt in een groen logo, straalt betrouwbaarheid uit.
Onbewust ziet je brein bij deze verpakking een groen concept. Milieuvriendelijk. Natuurlijk. Dat weet de fabrikant ook. En daar speelt hij op in. Maar jij kijkt door die verpakking heen. Je wilt weten wat er echt inzit. Je weet meer dan je denkt. Bij logisch nadenken kan je zelf ook al zien of dit echt zo milieuvriendelijk is dan het lijkt.

2. Kijk naar keurmerken. En of ze echt zijn. Sommige bedrijven maken het echt te bont. Een groen zelfbedacht logo wat de associatie wekt naar fairtrade.
Laatst kwam ik op een fles schoonmaakmiddel het logo tegen ‘eco friendly’. De woorden verpakt in een groene druppel. Op de achterzijde het verplichte oranje logo met een zwart kruis. Schadelijk bij een hoge dosis. Dat zegt genoeg, toch?
Maar hoe weet je of het logo echt is? Pas heb ik keurmerkenwijzer ontdekt. Een tool waarin je een keurmerk op kan zoeken op echtheid.  En direct ook kan zien waar een keurmerk voor staat.

4. Check de ingrediënten. Of voor een product zoals een vaas, waar de grondstoffen vandaan komen.
Wat doen de grondstoffen als ze in het milieu terechtkomen? Circulaire producten dienen na gebruik als grondstof voor een volgend product. Dat is mooi. Maar kunnen we er nadien niets meer mee, dan komt dat dus uiteindelijk in het milieu terecht.
Een tube babyzalf met op de voorkant een pandabeer (in je hoofd wordt dat onbewust al aan WNF gelinkt) en op de achterzijde een lange lijst van chemische ingrediënten. Dat kan nooit biologisch afbreekbaar zijn. En wil je ook niet op je huid smeren, toch?

3. Kijk waar het gemaakt is. En onder welke omstandigheden.
Heb je een product dat gemaakt is in Nederland? Dan hoef je je over de arbeidsomstandigheden niet snel druk te maken. Is het een product uit Azië of Bangladesh? Dan is het nog maar de vraag of de werknemers niet worden uitgebuit. Of minstens zo erg, door kinderhanden is gemaakt.
Een kledingstuk met het label Organic 100 belooft dat het kledingstuk volledig uit biologische materialen bestaat. Er zijn geen eisen gesteld aan de arbeidsomstandigheden waarin het gemaakt is. Dit biologische label kan de illusie wekken dat het totale plaatje ‘groen’ is. Dat hoeft dus niet zo te zijn.

4. Bedrijven profileren zich graag duurzaam. Ook al zijn ze dat niet. Een klein item wat wel duurzaam is wordt sterk uitvergroot. Het overschaduwt zelfs de minder duurzame kanten van het bedrijf. Ga je in zee met een bedrijf? Kijk dan naar het totale plaatje. Reclame, en ook deze groene zijde, is vaak mooier dan je denkt.
Tja, dat wisten we al.

5. Bedrijven die echt veel aan duurzaamheid doen, steken dat niet onder stoelen of banken. Het heeft ze wat gekost om duurzaam te produceren, goede arbeidsomstandigheden te creëren en het productieproces te verduurzamen. Dan moet dat bekend worden ook! Dat steken ze niet enkel in een groen blaadje of een leus ‘natuurlijk’. Check de website, check de socials. Wat plaatsen ze? Wat wordt er over hun verteld door anderen?

En als ik het niet weet?

En soms moet je inderdaad keuzes maken, terwijl je het niet zeker weet. Als de grondstoffen in de circulaire keten terechtkomen, dan weet je nog niets over het arbeidsproces. En is de verpakking biologisch afbreekbaar. Dat zegt nog niet veel over het productieproces. Kortom, het hele plaatje van wieg tot wieg is niet altijd transparant.
Soms kies je voor een goede score voor milieu, terwijl de score van mens niet duidelijk is. Vaak zegt het totaalplaatje ook wat. Inclusief de prijs. Is het een product met een lage prijs? Is het logisch dat daar iedereen een eerlijke prijs voor heeft ontvangen?

Het kost inderdaad wat meer moeite. De verpakking goed bekijken, keurmerk checken, ingrediëntenlijst uitpluizen, je niet laten verleiden. Dat is toch niet te doen?
Troost je. Op een gegeven moment voel je het aan. Herken je zaken en weet je welke keurmerken fair zijn. En dat is vaak al na niet al te lange tijd.