PFAS IN DE WESTERSCHELDE. Wat doet het met ons?

Afgelopen zondag liep ik er weer. Of het mijn favoriete plekje is, weet ik niet. Maar ik doe het wel graag. De mensen die mij beter kennen, weten vast dat ik de auto zoveel mogelijk mijd. Dat zijn voor mij vele fietstochtjes naar Kruiningen, Krabbendijke of verder. Ga ik richting Kruiningen, dan kies ik voor de buitendijkse route. Behalve als het waait. Of te hard waait. Want waaien doet het hier altijd.

De industrie van Antwerpen ligt aan de skyline. Met als eyecatcher de twee torens van Doel. ‘S avonds mooi verlicht als lampje in de 24-uurs economie. Als finish voor schepen in de nacht. Als sfeerverlichting of lichtvervuiling voor ons als buren. Het geeft me gemengde gevoelens. Welvaart. Bedrijvigheid. Milieuvervuiling in de lucht. Bodem. En het water. En sinds kort heeft het een naam. PFAS. Of PFOS.

Natuurlijk wist je het wel dat het niet helemaal zuivere koffie is wat daar op het industriegebied brandt. Ondanks de artikelen die ons hoop geven. Over strenge Belgische en Nederlandse wetgeving. De komst van zeehonden op de zandplaten. De verkoop van zeekraal uit de Westerschelde. Dat moet in Nederland voldoen aan strenge voedingseisen.
Dat kan dus alleen maar in schoon water zijn.

Ik zie een wulp wormpjes zoeken op het slik. Zoals we de Westerschelde bodem hier noemen. Het schorrengebied met z’n neerbuigende rietgrassen door de wind. En dan weer trots terugverend. Tot de volgende windvlaag. Een schuilplaats voor watervogels. Een paar stappen in het vogelbroedgebied wordt ontmoedigd door het bordje ‘Verboden toegang. Beschermd natuurgebied’.
Iets uit de wind in een bocht van de zeedijk ga ik zitten.

Ik moet denken aan ons corona-uitje. Nu een jaar of iets langer geleden. Een fietstochtje van zo’n 20 minuten naar de zeehondenuitkijk. Zoals de kinderen het noemen. Op de dijk richting Rilland staat een verrekijker. Inclusief een mooi infobord voor wie zich wil verdiepen in de zeehonden en vegetatie in de Westerschelde.
De voor kinderen veel te hoge verrekijker gaf ons een inkijkje in het zeehondenleven op de zandplaat. Zolang mijn armen ze konden tillen. Want mama fungeerde als opstapje.

Een glimlach komt op mijn gezicht. Het was hoogzomer nu bijna 2 jaar geleden. Ons waterratje van toen bijna 3 wilde zo graag in de zee zwemmen. De spetters voel ik nog op mijn gezicht. Ik tot mijn knieën erin en zij al springend en plonzend om me heen. Het was opgaand water. Het kiezelstrandje was nog net zichtbaar. ‘We blijven zwemmen tot de steentjes helemaal onder zijn, mama’.

Je begrijpt wel dat ik het graag doe. Het buitendijkse fiets- of wandelpad geeft de sfeer van rust. Van ontspannen. Een stukje vakantiegevoel dat ik veel te weinig heb.
Laatst las ik dat bossen goed voor je zijn. Omdat een mens in groen rust ervaart. Ik denk dat dat voor dit blauwgrijs ook geldt.
Even je gedachten ordenen. Ruimte geven in je hoofd.

Maar sinds kort voelt het toch anders. De rust buigt zich soms enigszins om naar onrust. De scholekster met zijn oranje pootjes. Groepjes steltlopers zoekend naar kreeftjes, krabben en wormpjes. Een plaatje om van te genieten.
Maar nu maakt het me boos. Nee, eerder verdrietig. Tientallen jaren lang PFAS en ander afval geloosd in hun omgeving.
Tast het ook hun immuunsysteem aan, zoals bij ons? Veroorzaakt het bij vogels ook kanker, zoals bij ons?
Hoe ver is de mens heen dat welvaart, winst en economisch belang boven gezondheid wordt gesteld?

Helaas kunnen de krantenartikelen deze onrust ook niet wegnemen. Ten spijt van de betrokken Vlaamse minister die de zorgen van Zeeland deelt.
Met nieuwe wetgeving en strenge woorden. Daar heb je de komende jaren nog niets aan. Als het ooit tot een oplossing komt. Want PFAS terug de fabriek in pompen. Dat gaat helaas niet meer.

De verhalen van mijn vader herinner ik me nog. Van de zwempartijen in de Westerschelde met zíjn vader. In de ondiepe geulen bij Bath waar de stroming niet te sterk was. Het vissen toen hij een jaar of 10 was en het opeten van de vangst. En zolang geleden is dat nog niet. Want zo oud is hij nog niet.
De vissers zitten er nog. Weliswaar met een emmer voor de vangst. Maar een lekker visje op je bord ’s avonds. Dat zit er niet meer in.

We weten het wel.
De inwoners rond de Westerschelde.
Voor zwemmen, vissen en je eigen veiligheid rijd je toch dat stukje omhoog naar de Oosterschelde.